Nỗi nhớ thương của người chinh phụ

NỗI NHớ THươNG CủA NGườI CHINH PHụ

Trung đại Không rõ thể loại
  • Tác giả và Tác phẩm:

Soạn bài Nỗi nhớ thương của người chinh phụ| Văn 9 tập 2 Chân trời sáng tạo

  • Tác giả: Đặng Trần Côn (người làng Nhân Mục, huyện Thanh Trì, Hà Nội). Tuy nhiên, tác phẩm "Chinh phụ ngâm khúc" bằng chữ Hán được cho là của ông, còn bản diễn Nôm nổi tiếng thường được biết đến là của Đoàn Thị Điểm (1705-1748), một nữ sĩ tài danh thời Lê trung hưng. Vấn đề tác giả của bản Nôm vẫn còn nhiều tranh cãi trong giới nghiên cứu văn học.
  • Tác phẩm: "Chinh phụ ngâm khúc" là một khúc ngâm bằng chữ Hán, sau đó được diễn Nôm thành một trong những tác phẩm thơ nôm trường ca xuất sắc nhất của văn học Việt Nam. Tác phẩm thể hiện sâu sắc nỗi cô đơn, nhớ thương, sầu muộn của người vợ có chồng đi chinh chiến xa nhà.
  • Tài liệu tham khảo thêm về tác phẩm (nêu ra cụ thể tài liệu): Để tìm hiểu sâu hơn về "Nỗi nhớ thương của người chinh phụ" (cả bản Hán và bản Nôm), bạn có thể tham khảo các tài liệu sau:

    • Bản diễn Nôm "Chinh phụ ngâm khúc" của Đoàn Thị Điểm (hoặc các bản diễn Nôm khác): Đây là nguồn tài liệu trực tiếp để cảm nhận vẻ đẹp ngôn ngữ và nội dung của tác phẩm. Các bản in khác nhau có thể có chú giải và phần giới thiệu của các nhà nghiên cứu.
    • Bản chữ Hán "Chinh phụ ngâm khúc" của Đặng Trần Côn: Dành cho những ai muốn nghiên cứu nguyên tác và so sánh với các bản diễn Nôm.
    • Các công trình nghiên cứu, phê bình văn học về "Chinh phụ ngâm khúc" và tác giả (Đặng Trần Côn, Đoàn Thị Điểm): Có rất nhiều bài viết, luận văn, chuyên khảo phân tích giá trị nội dung, nghệ thuật và ảnh hưởng của tác phẩm. Một số nhà nghiên cứu tiêu biểu có thể kể đến:
      • Phan Ngọc
      • Trần Đình Sử
      • Nguyễn Lộc
      • Vũ Đình Liên
      • Hoài Thanh
    • Các cuốn lịch sử văn học Việt Nam: Các cuốn lịch sử văn học thường có chương hoặc phần giới thiệu, phân tích về "Chinh phụ ngâm khúc" trong bối cảnh văn học thế kỷ XVIII.
    • Các trang web, diễn đàn văn học uy tín: Nhiều trang web và diễn đàn văn học có các bài viết, thảo luận về tác phẩm này. Hãy chọn lọc thông tin từ các nguồn đáng tin cậy.
    • Các công trình nghiên cứu so sánh văn học: Đôi khi, các nghiên cứu so sánh văn học Việt Nam với văn học các nước khác cũng đề cập đến đề tài chinh phụ và so sánh "Chinh phụ ngâm khúc" với các tác phẩm tương tự.
  • Hoàn cảnh sáng tác: "Chinh phụ ngâm khúc" (cả bản Hán và bản Nôm) ra đời vào khoảng thế kỷ XVIII, một giai đoạn lịch sử có nhiều biến động ở Việt Nam:

    • Thời kỳ Lê trung hưng với nhiều cuộc chiến tranh: Xã hội phong kiến suy yếu, các cuộc chiến tranh liên miên (ví dụ như loạn lạc thời Trịnh - Nguyễn phân tranh) đã gây ra nhiều đau khổ, ly tán cho nhân dân, trong đó có những người vợ phải xa chồng đi chinh chiến.
    • Ảnh hưởng của tư tưởng nhân đạo: Văn học thế kỷ XVIII ở Việt Nam có xu hướng đề cao tình cảm con người, phản ánh những nỗi đau khổ của cá nhân trong xã hội phong kiến. "Chinh phụ ngâm khúc" là một tiếng nói tiêu biểu cho tinh thần nhân đạo này, tập trung vào nỗi đau của người phụ nữ.
    • Sự phát triển của thể loại ngâm khúc: Thể loại ngâm khúc đạt đến đỉnh cao trong giai đoạn này, với những tác phẩm có giá trị nghệ thuật và nội dung sâu sắc.
    • Có thể có liên hệ với hoàn cảnh cá nhân: Mặc dù không có thông tin chắc chắn, nhưng một số nhà nghiên cứu cho rằng hoàn cảnh cá nhân của tác giả (hoặc người diễn Nôm) có thể đã ảnh hưởng đến cảm xúc và nội dung của tác phẩm.
  • Những cột mốc quan trọng liên quan tới tác phẩm (nhấn mạnh vào tính thông sử):

    • Sự ra đời và nhanh chóng được biết đến (thế kỷ XVIII): "Chinh phụ ngâm khúc" nhanh chóng trở thành một tác phẩm nổi tiếng, được truyền tụng rộng rãi trong giới trí thức và cả trong dân gian, đặc biệt là bản diễn Nôm.
    • Ảnh hưởng sâu rộng đến văn học Việt Nam: Tác phẩm có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của thơ nôm và văn học Việt Nam nói chung. Nó mở đường cho việc thể hiện những tình cảm cá nhân sâu sắc trong văn học và đặt ra những vấn đề về thân phận con người trong xã hội.
    • Trở thành một trong những tác phẩm kinh điển của văn học trung đại: "Chinh phụ ngâm khúc" được xem là một trong những đỉnh cao của văn học Việt Nam thời trung đại, có giá trị nghệ thuật và nhân văn sâu sắc.
    • Được nghiên cứu và giảng dạy qua nhiều thế hệ: Tác phẩm luôn được các nhà nghiên cứu văn học quan tâm và được đưa vào chương trình giảng dạy ở các cấp học, góp phần giáo dục về văn hóa, lịch sử và tình cảm cho các thế hệ học sinh, sinh viên.
    • Trích dẫn và ảnh hưởng đến đời sống văn hóa: Nhiều câu thơ trong "Chinh phụ ngâm khúc" đã trở thành những câu nói quen thuộc, được trích dẫn trong đời sống hàng ngày và ảnh hưởng đến cảm xúc, suy nghĩ của người Việt về tình yêu, nỗi nhớ và chiến tranh.
    • Tiếp tục được diễn giải và tái hiện trong nghệ thuật đương đại: Tác phẩm vẫn là nguồn cảm hứng cho nhiều loại hình nghệ thuật hiện đại như âm nhạc, sân khấu, điện ảnh, cho thấy sức sống bền bỉ và giá trị vượt thời gian của nó.